دانلود فرم ارزیابی سوالات امتحان نهایی

بارم بندی درس زبان و ادبیات فارسی عمومی ( همه ی رشته ها )

توجه : از ابتدای کتاب تا پایان درس14 به نوبت اول و از درس 15 تاپایان کتاب به نوبت دوم  اختصاص دارد.

بارم بندی ادبیات تخصصی تاریخ اطلاعیه :  18/07/91

درس:ادبیات فارسی (تخصصی رشته ی ادبیات فارسی و علوم و معارف اسلامی)- کد کتاب 4/283چاپ 1391

شامل :قافیه، عروض ،سبک شناسی و نقد و ادبی

توجه:از ابتدای کتاب ادبیات فارسی تا پایان درس 13 به نوبت اول و از درس 14 تا پایان کتاب به نوبت دوم اختصاص دارد.

شرح معنی و نکات غزل  بهار عمر

ای خرم از فروغ رخت لاله زار عمر        باز­آ که ریخت بی گل رویت بهار عمر

ای که  پرتوی رویت باغ عمر مرا خرم  نموده است بازگرد که بدون چهره ی زیبای تو عمر من زیبایی خود را از می دهد.

فروغ رخ : استعاره مکنیه  (رخ همانند خورشید فروغ دارد)  -  لاله زار عمر :تشبیه   - گل روی: تشبیه - بهار عمر:استعاره مکنیه(عمر همچون درختی است که شکوفه دارد) ،برخی (شاخ نبات حافظ ،برزگر) آن را تشبیه گرفته اند، ولی وجه نخست ترجیح د ارد.

از دیده گر سرشک چو باران چکد رواست            کاندر غمت چو برق بشد روزگار عمر

اگر مانند باران از غم دوری تو اشک ببارم سزاوار است؛ زیرا در غم هجران تو عمرم به سرعت گذشت.

تشبیه روزگار عمر به برق - برق و باران: تناسب - دیده، سرشک و چکد:  مراعات نظیر

این یک دو دم که مهلت دیدار ممکن است     دریاب کار ما  که نه پیداست کار عمر

  این مدت کم عمر که فرصت دیدار ممکن است به ما توجّه کن که کار عمر معلوم نیست.

یک دو دم:مجازاَ عمر کوتاه – کارعمر: استعاره مکنیه

تاکی می صبوح و شکر خواب  بامداد          هشیار گرد هان که گذشت اختیار عمر

تاکی سرگرم باده­ی صبحگاهی و خواب شیرین بامداد هستی؟ آگاه باش و هشیار گرد که امکان انتخاب خوب و بد زندگی از  دست می رود .

شکر خواب :حس آمیزی - می صبوح : شراب صبحگاهی – صبوح : 1- شراب و مانند آن که به صبح خورند2-پگاه صبح زود .در اینجا معنی اخیر مورد نظر است.

دی در گذار بود ونظر سوی ما نکرد        بیچاره دل که هیچ ندید از گذار عمر

دیروز در حال گذشتن بود و توجهی به ما نکرد بیچاره دل که از گذشتن عمر (معشوق)هیچ بهره ای نبرد.

گذار در مصراع اول ایهام دارد:1- به معنای گذشتن 2- به معنای معبر(معین) - گذار در مصراع اول و دوم  جناس تام – عمر: ایهام (عمر ، معشوق)

در هر طرف زخیل حوادث کمین گهی است     زان رو عنان گسسته دواند سوار عمر

از انبوه حوادث  در هر طرف برای ما کمین­گاهی گسترده است  بدین جهت عمر چون سواری مضطرب و سراسیمه می­تازد.

تشبیه (حوادث به خیل و خیل حوادث به کمینگاه) - سوار عمر: تشبیه – واژه های عنان،سوار ،خیل: مراعات نظیر دارند – خیل: گله-گروه اسبان –کل بیت حسن تعلیل دارد. «عنان­گسسته» کنایه از  سراسیمه ، به سرعت

بی عمر زنده ام من و این بس عجب مدار    روز فراق را که نهد در شمار عمر

بدون معشوق که همچون عمر و زندگی من است زنده ام  از این حالت تعجب مکن هیچ کس روزهای جدایی و هجران را عمر حساب نمی کند.

عمر: استعاره از معشوق - کل بیت حسن تعلیل دارد. متناقض نما : بی عمر زنده­ام

حافظ سخن بگوی که بر صفحه ی جهان     این نقش ماند از قلمت یادگار عمر

حافظ شعر بسرا  زیرا اثری که در جهان از تو یادگار می ماند سخن و شعر توست .

سخن مجاز از شعر - صفحه ی جهان: تشبیه -  بین قلم، صفحه و نقش مراعات نظیر

خود آزمایی :

 1- کلمه « بهار » را در بیت نخست توضیح دهید .

    بهار در این بیت با توجه به فعل ریخت فقط معنی شکوفه می دهد  و ارتباطی به فصل بهار ندارد.

2- دو تشبیه در این غزل پیدا کنید و ارکان آن را بنویسید.

لاله زار عمر ( عمر مشبه – لاله زار مشبه به ) گل روی ( روی مشبه – گل مشبه به)

3- پیام بیت چهارم چیست ؟

توصیه به هوشیاری و مذمت غفلت و تأکید بر اغتنام فرصت

4- در باره ی ارتباط وازگانی کلمه ی « خیل » با دیگر واژه ها در بیت ششم توضیح دهید.

   خیل با عنان و سوار تناسب دارد.

                                غزل سرود عشق : امام خمینی (قدس سره )

           بهار آمد و گلزار نور باران شد                   چمن ز عشق رخ یار ، لاله افشان شد

با آمدن فصل بهار گل های رنگارنگ گلستان را نورانی کرده است و چمنزار در اثر عشق محبوب ازلی (خداوند) پر از لاله و گل شده است.

بهار،گلزار،چمن،لاله: مراعات نظیر  -  نور باران شدن : کنایه از با طراوت شدن ، زیبا شدن  -   واج آرایی صامت (ز)   -   مصراع دوم : تشخیص ، حسن تعلیل

              سرود عشق زمرغان بوستان بشنو            جمال یار زگلبرگ سبز ، تابان شد

«گوش کن پرندگان باغ سرود عشق سر می­دهند و گلبرگ زیبایی معشوق را به روشنی می­نماید. »

بوستان وگلبرگ سبز تناسب دارند

ندا به ساقی سرمست گل عذار رسید         که طرف دشت چو رخسار سرخ مستان شد

به ساقی سرمست زیبارو (واسطه ی فیض الهی ) ندا رسید که جهان در اثر انبوه گل ها و لاله های بهاری مانند چهره ی سرخ مستان زیبا شده است.

ساقی ،سرمست، مستان : مراعات نظیر -  دشت مانند رخسار مستان : تشبیه -  واج آرایی صامت (س ) – دشت : مجاز از عالم هستی

به غنچه گوی که از روی خویش، پرده فکن       که مرغ دل ز فراق رخت پریشان شد

به غنچه (معشوق) بگو که نقاب از چهره­ی خود برافکند و رخ زیبای خود را همچون گل نمایان کند چرا که مرغ دل عاشق از هجران یار پریشان و بی قرار است.

غنچه : استعاره از معشوق   -  پرده از روی افکندن : کنایه از چهره نشان دادن ، باز شدن  -  مرغ دل : تشبیه . با غنچه سخن گفتن آرایه ی تشخیص دارد.

زحال قلب جفا دیده ام ، مپرس ، مپرس          چو ابر از غم دلدار، اشک ریزان شد

از حال قلب جفا دیده و هجران کشیده ی من سؤال مکن که همچون ابر از غم هجران یار گریان است.

قلب به ابر : تشبیه   -    مپرس : تکرار  - دلدار : استعاره از خداوند – قلب : مجاز از وجود

قلب : ایهام تناسب (دل – دگرگونی)

خودآزمایی :

 1- بیت دوم به کدام مفاهیم عرفانی اشاره دارد ؟

   َ تمام پدیده های جهان ازجمله پرندگان آواز عشق سرداده اند و خداوند را ستایش می کنند و تمام پدیده های جهان ازجمله گلبرگ های سبز درختان پرتویی از جمال و زیبایی خداوند  هستند.( اصل وحدت وجود در عرفان )

2- در باره ی آرایه­های بیت پایانی توضیح دهید .

قلب به ابر تشبیه  شده است   -    مپرس : تکرار  - دلدار : استعاره از خداوند – قلب : مجاز از وجود

قلب : ایهام (دل – دگرگونی)

نشسته سایه ای از آفتاب بر رویش
به روی شانه طوفان رهاست گیسویش

ز دوردست سواران دوباره می آیند
که بگذرند به اسبان خویش از رویش

کجاست یوسف مجروح پیرهن چاکم
که باد از دل صحرا می آورد بویش

کسی بزرگتر از امتحان ابراهیم
کسی چنان که به مذبح برید چاقویش

نشسته است کنارش کسی که می گرید
کسی که دست گرفته به روی پهلویش

هزار مرتبه پرسیده ام زخود او کیست
که این غریب نهاده است سر به زانویش

کسی در آن طرف دشت ها نه معلوم است
کجای حادثه افتاده است بازویش

کسی که با لب خشک و ترک ترک شده اش
نشسته تیر به زیر کمان ابرویش

کسی است وارث این دردها که چون کوه است
عجب که کوه ز ماتم سپید شد مویش

عجب که کوه شده چون نسیم سرگردان
که عشق می کشد از هر طرف به هر سویش

طلوع می کند اکنون به روی نیزه سری
به روی شانه طوفان رهاست گیسویش

فاضل نظری

باسمه تعالی

دبیرا ن محترم ادبیات فارسی استان قم

با سلام و تحییّت

ضمن عرض خسته نباشید به استحضار می رساند که با توجه به تغییر نظام نیمسالی _ واحدی به سالی واحدی در سال چهارم دبیرستان و سؤالات مکرّر و ابهامات پیش آمده درشیوه ی تدریس و بارم بندی دروس عروض و قافیه و نقد ادبی و نیز ادبیّات تخصّصی سال چهارم علوم انسانی گروه ادبیات فارسی استان قم از سازمان و متعاقب آن از وزارت متبوع در این زمینه استعلام نمود؛ به دنبال استعلام مذکور پاسخی به شرح ذیل ارسال شده است که عیناً به اطّلاع همکاران ارجمند می رسد . لازم به ذکر است که براساس بخشنامه ی مذکور دو درس یاد شده باید در طول سال به صورت توأمان تدریس شود.

جهت مشاهده متن بخشنامه به ادامه ی مطلب مراجعه فرمایید.

موفقیّت و بهروزی همه ی همکاران ارجمند را از درگاه حضرت  حق خواهانیم .

دانلود فایلهای صوتی کتاب درسی ادبیات

         دانلود متن پی دی اف(چند نکته ی ناگفته ی آرایه ی ادبی)

پدرش در کسوت روحانیت بود و از این رو جلال دوران کودکی را در محیطی مذهبی گذراند. پس از اتمام دوره دبستان، تحصیل در دبیرستان را آغاز کرد، پس از ختم تحصیل دبیرستانی، پدر او را به نجف نزد برادر بزرگش سید محمد تقی فرستاد تا در آنجا به تحصیل در علوم دینی بپردازد، البته او خود به قصد تحصیل در بیروت به این سفر رفت، اما در نجف ماندگار شد. این سفر چند ماه بیشتر دوام نیاورد و جلال به ایران بازگشت.
در سال 1324 با چاپ داستان «زیارت» در مجله سخن به دنیای نویسندگی قدم گذاشت و در همان سال، این داستان در کنار چند داستان کوتاه دیگر در مجموعه "دید و بازدید" به چاپ رسید.
در سال 1326 به استخدام آموزش و پرورش درآمد. در همان سال  کتاب «از رنجی که می بریم» چاپ شد که مجموعه 10 قصه کوتاه بود و در سال بعد «سه تار» به چاپ رسید. پس از این سالها آل احمد به ترجمه روی آورد. در این دوره، به ترجمه آثار «ژید» و«کامو»، «سارتر» و «داستایوفسکی» پرداخت و در همین دوره با دکتر سیمین دانشور ازدواج کرد.
در طی سالهای 1333 و 1334 «اورازان»، «تات نشینهای بلوک زهرا»، «هفت مقاله» و ترجمه مائده های زمینی را منتشر کرد و در سال 1337 «مدیر مدرسه» «سرگذشت کندوها» را به چاپ سپرد. دو سال بعد «جزیره خارک- در یتیم خلیج» را چاپ کرد. سپس از سال 40 تا 43 «نون و القلم»، «سه مقاله دیگر»، «کارنامه سه ساله»، «غرب زدگی» «سفر روس»، «سنگی بر گوری» را نوشت و در سال 45 «خسی در میقات» را چاپ کرد و هم «کرگدن» نمایشنامه ای از اوژان یونسکورا. «در خدمت و خیانت روشنفکران» و «نفرین زمین» و ترجمه «عبور از خط» از آخرین آثار اوست.
آل احمد در صحنه مطبوعات نیز حضور فعالانه مستمری داشت و در این مجلات و روزنامه ها فعالیت می کرد.
این نویسنده پر توان در اواخر عمر، به کلبه ای در میان جنگلهای اسالم کوچ کرد.
جلال آل احمد، در غروب روز هفدهم شهریور ماه سال 1348 در چهل و شش سالگی زندگی را بدرود گفت.

آثار: آثار جلال آل احمد را به طور کلی می‌توان در پنج مقوله یا موضوع طبقه بندی کرد:

الف - قصه و داستان:
1- دید و بازدید 1324:  نخست شامل ده داستان کوتاه بود، در چاپ هفتم دوازده داستان کوتاه را در بردارد.
2- از رنجی که می بریم 1326:  مجموعه هفت داستان کوتاه است
3- سه تار 1327:  مجموعه سیزده داستان کوتاه است.
4- زن زیادی 1331:  حاوی یک مقدمه و 9 داستان کوتاه است.
5- سرگذشت کندوها 1337: نخستین داستان نسبتاً بلند جلال است
6- مدیر مدرسه 1337: داستان نسبتاً
7- نون والقلم 1340:  یک داستان بلند تاریخی
8- نفرین زمین 1346: رمان
9- پنج داستان 1350:  که دو سال پس از مرگ آل احمد چاپ شد.
10- چهل طوطی اصل (با سیمین دانشور) 1351: مجموعه 6 قصه کوتاه قدیمی
11- سنگی بر گوری 1360: رمانی است کوتاه و آخرین اثر داستانی آل احمد

ب - مشاهدات و سفرنامه‌ها

اورازان 1333، تات نشینهای بلوک زهرا 1337، جزیره خارک، درٌ یتیم خلیج فارس 1339، خسی در میقات 1345، سفر به ولایت عزرائیل چاپ 1363، سفر روس 1369 ، سفر آمریکا و سفر اروپا که هنوز چاپ نشده‌اند.

ج - مقالات و کتاب‌های تحقیقی: 

گزارش‌ها 1325، حزب توده سر دو راه 1326، هفت مقاله 1333، سه مقاله دیگر 1341، غرب زدگی به صورت کتاب 1341، کارنامه سه ساله 1341، ارزیابی شتابزده 1342، یک چاه و دو چاله 1356، در خدمت و خیانت روشنفکران 1356، گفتگوها 1346.

د - ترجمه:

عزاداریهای نامشروع 1322 از عربی، محمد آخرالزمان نوشته بل کازانوا نویسنده فرانسوی 1326، قمارباز 1327 از داستایوسکی، بیگانه 1328 اثر آلبرکامو (با علی اصغر خبرزاده)، سوء تفاهم 1329 از آلبرکامو، دستهای آلوده 1331 از ژان پل سارتر، بازگشت از شوروی 1333 از آندره ژید، مائده های زمینی 1334 اثر ژید (با پرویز داریوش)، کرگدن 1345 از اوژن یونسکو، عبور از خط 1346 از یونگر (با دکتر محمود هومن)، تشنگی و گشنگی 1351 نمایشنامه ای از اوژن یونسکو؛ در حدود پنجاه صفحه این کتاب را جلال آل احمد ترجمه کرده بود که مرگ زودرس باعث شد نتواند آن را به پایان ببرد

برای دانلود چند کتاب از آل احمد به ادامه ی مطلب بروید